बेडी हनुमान मंदिर…..

जगन्नाथ पुरी…..

पुरीच्या जगन्नाथ मंदिराचे नाव ऐकले की रहस्यांनी भरलेल्या मंदिराचे चित्र डोळ्यासमोर येते. या मंदिरातील अपूर्ण लाकडी मूर्तींचा विषय असो किंवा मंदिराच्या वरून कोणतेही विमान किंवा पक्षी नसणे असो.

या सर्व गोष्टी आश्चर्यकारक आहेत. केवळ हे मंदिरच नाही तर त्याच्या आजूबाजूला अशी काही रहस्ये आहेत ज्याबद्दल जाणून घेऊन लोक आश्चर्यचकित होतात. यापैकी एक म्हणजे हनुमानजींचे रहस्य. स्वतः परमेश्वराने आपल्या परम भक्ताला समुद्रकिनारी साखळीने बांधले आहे.

देव जेव्हा पृथ्वीवर अवतरतो तेव्हा सर्व देवता-पुरुष-गंधर्वांना देवाचे दर्शन घ्यायचे असते. भगवान जगन्नाथजींच्या मूर्तीची प्रतिष्ठापना करतानाही असेच झाले, तेव्हा जवळून वाहणारा सागरची पण देवाला पाहण्याची इच्छा झाली.

पौराणिक कथेनुसार, महासागराने देवाच्या दर्शनासाठी अनेक वेळा मंदिरात प्रवेश केला. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात नुकसानही झाले. सागरने हे दृष्टता सलग तीन वेळा केली.

जेव्हा समुद्राने मंदिरात अनेक वेळा प्रवेश केला आणि नुकसान केले तेव्हा भक्तांनी भगवान जगन्नाथ यांना मदतीसाठी आवाहन केले. कारण समुद्र असल्याने भाविकांना देवाचे दर्शन होणे शक्य नव्हते. भगवान जगन्नाथांनी मग हनुमानजींना समुद्रावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी नियुक्त केले. पवनसुतांनी सागरही बांधला. यामुळेच पुरीचा समुद्र नेहमीच शांत असतो.

पण नंतर त्यांनीही हुशारी दाखवली.

समुद्राला बांधल्यानंतर हनुमानजींनी रात्रंदिवस तेथे पहारा ठेवला. मग एके दिवशी सागरने हुशारी दाखवून हनुमानजींच्या भक्तीला आव्हान दिले. ते म्हणाले की, तू कसा देवाचा भक्त आहेस जो कधीच दर्शनाला जात नाही. भगवान जगन्नाथाच्या अनोख्या सौंदर्याचे कौतुक करावेसे वाटत नाही. तेव्हा हनुमानजींनाही वाटले की,खूप दिवस झाले आजच देवाला भेटूया….?

सागराचे हे म्हणणे ऐकून परमेश्वराच्या दर्शनसाठी ऐकून हनुमानजी जगन्नाथांच्या दर्शन जाऊ लागले. मग हे बघून सागरही त्यांच्या मागे जाऊ लागला.

अशाप्रकारे पवनसुत जेव्हा कधी मंदिरात जायचे तेव्हा सागरही त्याच्या मागे येत असे. अशा प्रकारे मंदिराचे पुन्हा नुकसान होऊ लागले. तेव्हा हनुमानाच्या या सवयीमुळे व्यथित होऊन जगन्नाथजींनी त्याला सोन्याच्या बेड्या घातल्या. जगन्नाथपुरीमध्ये समुद्र किनारी बेडी हनुमानाचे प्राचीन मंदिर आहे जिथे त्यांना देवाने बांधले होते.

बेडी हनुमान मंदिर ही भक्त आणि परमेश्वर यांच्यातील अनोख्या नात्याची कथा आहे. जगन्नाथ स्वामींचे दर्शन घेणारा प्रत्येक भक्त बेडी हनुमानाच्या दर्शनाला नक्कीच जातो.

याचे कारण असेही सांगितले जाते की, जे भक्त जगन्नाथ स्वामींचे दर्शन घेतल्यानंतर त्यांच्या मंदिरात येतात तेव्हा हनुमानजी भक्तांच्या डोळ्यांत पवनसुत परमेश्वराला पाहतात.

मंदिरात हनुमानजींचा चेहरा काहीसा वाकडा आणि डोळे मोठे आहेत. असे म्हणतात की जेव्हा देव त्यांना बांधून येथून निघून गेले तेव्हा ते देव जिथून गेला त्याच दिशेने पाहत राहिले. शांत ठिकाणी बांधलेले हे मंदिर मनालाही अपार शांती देते.

जय जगन्नाथ……

सनातन